Ιστορική σκέψη – Πολιτική σκέψη
Στόχος της δράσης «Μαζί είναι καλύτερα» ήταν να κατανοήσουν οι μαθητές/τριες της Γ΄ Λυκείου το ιδεολογικό και φιλοσοφικό υπόβαθρο της περιόδου του Μεσοπολέμου που οδήγησε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τα σύμβολα της εποχής αυτής, να ενισχύσουν την ιστορική τους γνώση για σημαντικά γεγονότα του 20ου αιώνα, να γνωρίσουν τα καλλιτεχνικά ρεύματα και τις τάσεις της περιόδου του Μεσοπολέμου και του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ ταυτόχρονα να συνεργαζόμενοι σε ομάδες να ενισχύσουν τις σχέσεις μεταξύ τους και με τους διδάσκοντες. Η ιστορική περίοδος επιλέχθηκε με γνώμονα την καλλιέργεια της πολιτικής σκέψης των μαθητών και των μαθητριών μας μέσω της κριτικής στάσης απέναντι σε γεγονότα και καθεστώτα που καθόρισαν τον 20 αιώνα, με στόχο την κριτική σκέψη για τα σύγχρονα γεγονότα και καθεστώτα.
Ξεκινήσαμε στα τρία τμήματα της Γ΄ Λυκείου από τον Νοέμβριο προκειμένου να δημιουργήσουμε μία δια θεματική ενότητα στο πλαίσιο της οποίας θα εξετάζαμε τα καθεστώτα του φασισμού, του ναζισμού και του κομμουνισμού. Ταυτόχρονα επιδιώξαμε να εντάξουμε ομαλά σε αυτήν φιλοσοφικά συστήματα από τα οποία εμπνεύστηκαν και τα οποία χρησιμοποίησαν τα παραπάνω καθεστώτα για να στηρίξουν, ως ένα βαθμό, την ιδεολογία και τα έργα τους. Φυσικά μας απασχόλησε εξίσου η τέχνη που αναπτύχθηκε ή λογοκρίθηκε στο πλαίσιο των καθεστώτων αυτών, το πόσο η τέχνη επηρεάστηκε από την προπαγάνδα τους: η ζωγραφική, το θέατρο, η αρχιτεκτονική. Μέσα σε όλα τα παραπάνω προσπαθήσαμε να προσεγγίσουμε και το φεμινιστικό κίνημα.
Στη συνέχεια θελήσαμε να διαπιστώσουμε –μέσω συζητήσεων– τις γνώσεις των μαθητών σχετικά με ό,τι αφορούσε το διάστημα του Μεσοπολέμου και γρήγορα καταλάβαμε ότι οι γνώσεις τους ήταν ανεπαρκείς σε γενικές γραμμές. Μιλήσαμε σχετικά με αυτήν την ιστορική περίοδο αλλά, επειδή δε θελήσαμε η δράση να πάρει τη μορφή του συμβατικού μαθήματος, με τον εκπαιδευτικό να αποτελεί το επίκεντρο της τάξης στο πλαίσιο μιας δασκαλοκεντρικής διδασκαλίας, αφήσαμε τους μαθητές να συλλέξουν πληροφορίες από το διαδίκτυο κατά τη διάρκεια της διδακτικής ώρας και να πουν άμεσα αυτά που έμαθαν στο πλαίσιο της συζήτησης.
Αφού λίγο-πολύ προσεγγίσαμε την περίοδο αυτή, μετά από την ανταλλαγή απόψεων και πληροφοριών, προβάλλαμε τα εξής σχετικά ντοκιμαντέρ:
- https://youtu.be/8jCBXZhdZ-M, Η ΚΟΚΚΙΝΗ ΣΗΜΑΙΑ, BBC, Ο αιώνας των λαών.
- https://youtu.be/ΒXvJ1OfZO5M, Η ΧΑΜΕΝΗ ΕΙΡΗΝΗ, BBC, Ο αιώνας των λαών.
- https://youtu.be/jSwQN0KWAY, Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΟΥ ΝΑΖΙΣΜΟΥ, HISTORYINARMS, Α΄ ενότητα.
- https://youtu.be/mWI7FqV5w, Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΟΥ ΝΑΖΙΣΜΟΥ, HISTORYINARMS, Β΄ ενότητα.
- https://youtu.be/ob64eSJi20s, Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ, ΕΡΤ, Μηχανή του χρόνου.
Τα ντοκιμαντέρ προβλήθηκαν ένα-ένα και, μετά την προβολή του καθενός, ακολουθούσε σχετική συζήτηση, προκειμένου οι μαθητές να κατανοήσουν καλύτερα τις βασικές αρχές της ιδεολογίας των καθεστώτων, τα σύμβολα που χρησιμοποιούσαν, τα πρόσωπα που καθόρισαν τις εξελίξεις, τις ιστορικές συνθήκες της εμφάνισής τους, τις πρακτικές ισχυροποίησης και επιβολής της εξουσίας τους, τις αντιλήψεις, τις προκλητικές ιδέες και την επίδραση τους στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων αλλά και στην ιστορική πορεία των λαών της Ευρώπης. Προβλήθηκαν επίσης έργα τέχνης στο πλαίσιο της εποχής. Ανταλλάξαμε απόψεις, συνεργαστήκαμε, διαφωνήσαμε και συμφωνήσαμε στην προσπάθεια κατανόησης των πολιτικών, κοινωνικών, φιλοσοφικών και πολιτισμικών πτυχών της εποχής.
Κατόπιν τα παιδιά δημιούργησαν τις ομάδες προτίμησής τους. Μπορούσαν να συλλέξουν πληροφορίες από διάφορες πηγές, όπως βιβλία, άρθρα, ιστοσελίδες, ντοκιμαντέρ και παραδειγμάτων έργων τέχνης για τα εξής θέματα:
- Γενικά χαρακτηριστικά
- Ιδεολογία – Επιρροή από φιλοσοφικά συστήματα
- Εθνικισμός
- Ναζισμός – Αντισημιτισμός
- Φασισμός
- Κομμουνισμός
- Φεμινισμός
- Ψυχανάλυση
- Παγκόσμια και Ευρωπαϊκά ιστορικά γεγονότα – Ελλάδα – Οκτωβριανή Επανάσταση 2017
- Συνθήκη των Βερσαλλιών
- Διάσπαση Αυστροουγγαρίας
- Διάσπαση Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
- Μικρασιατική καταστροφή
- Κραχ του 1929
- Βερολίνο – Δημοκρατία της Βαϊμάρης – Άνοδος Χίτλερ
- Δικτατορία Μεταξά
- Τέχνη του Μεσοπολέμου – Ελλάδα
- Σουρρεαλισμός – Ρόλος του υποσυνείδητου
- Πειραματική Αρχιτεκτονική: εκφραστής της μαρξιστικής ιδεολογίας: κονστρουκτιβισμός (στην ΕΣΣΔ)
- Bauhaus
- Γενιά του ΄30
- Πικάσο
- Βιομηχανικός σχεδιασμός
Οι μαθητές προκειμένου να εκπονήσουν τις εργασίες τους για το θέμα που επέλεξαν, εργάστηκαν και εντός του ωραρίου διδασκαλίας, με σύμπραξη και βοήθεια των διδασκόντων, εφόσον ζητήθηκε, αλλά και στο σπίτι τους.
Στην επόμενη φάση οι μαθητές παρουσίασαν τις εργασίες τους στην τάξη, δείχνοντας και έργα τέχνης που οι ίδιοι επέλεξαν.
Έγινε προσπάθεια να ενθαρρυνθούν οι μαθητές να αγαπούν και να αναζητούν τη γνώση, να προσπαθούν να την προσεγγίζουν από πολλές οπτικές, να κατανοούν την αλληλεπίδραση πολιτικής – φιλοσοφίας – ιστορίας – κοινωνίας και τέχνης και να αντιλαμβάνονται ότι η ζωή που ζούμε σήμερα είναι, ανάμεσα στα άλλα, το αποτέλεσμα των απόψεων – πράξεων και αποφάσεων των ανθρώπων που έζησαν σε άλλες εποχές.
Συνεργαζόμενοι διδάσκοντες: Χαρχαρή, Παυλίδου, Σημαιοφορίδης
Μάθημα: Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία Γ΄ Λυκείου